Święta Bożego Narodzenia to dla wielu osób wyjątkowy czas. Tradycyjnie spędzamy go w gronie rodziny i bliskich, przy świątecznym stole. Pierwsza gwiazdka, wigilijna kolacja, choinka z bombkami i opłatek – to symbole Świąt. Czy wszędzie? Jak spędzany jest okres bożonarodzeniowy w innych zakątkach globu? Przeczytaj o tradycjach, które dziwią, zaskakują i wywołują szczery uśmiech!

W Polsce tradycje różnią się w zależności od regionu. W Wielkopolsce prezenty przynosi Gwiazdor, a na wieczerzy jada się ziemniaki w mundurkach, śledzie i makiełki (potrawa z maku, bakalii i bułki maczanej w mleku). Na Podlasiu podaje się np. pierogi z kapustą i grzybami i kutię, na Górnym Śląsku gołąbki, a na Dolnym Śląsku pierogi z kaszy gryczanej.

W moim domu rodzinnym na wigilijnym stole tradycyjnie gości 12 potraw. Jest to m.in. zupa grzybowa, ryba – śledź i karp oraz obowiązkowy kompot z suszu (suszonych śliwek i innych polskich owoców) wzbogacony od niedawna aromatycznymi przyprawami takimi jak kardamon, cynamon i goździki. Choinka jest często żywa (choć nie zawsze 😉) i z mnóstwem śmiesznych bombek. Pamiętam, że gdy byłam dzieckiem, własnoręcznie przygotowywałam ze starszym bratem ozdoby. Było to np.: łańcuchy z kolorowego papieru i bombki z bibuły. Nieodzownym elementem była wata, która miała udawać śnieg. Teraz mogę przenieść frajdę robienia ozdób choinkowych na młodsze pokolenie. Z wieczerzą wigilijną czekamy zawsze do pierwszej gwiazdki, bacznie wypatrywanej na granatowym niebie. Poprzedzona jest składanymi sobie życzeniami i łamaniem się opłatkiem. Symbolizuje on chleb, dzielenie się nim jest oznaką przebaczenia i pojednania. Po kolacji następuje, ku uciesze najmłodszych, pora prezentów. Do nocy śpiewamy kolędy i pastorałki.

Z pewnością masz jakieś tradycje świąteczne, które odbiegają od tych opisanych wyżej. Podziel się nimi w komentarzu, a zaraz potem przeczytaj jak obchodzone są Święta Bożego Narodzenia w niektórych krajach.

Chińskie Święta Bożego Narodzenia i Nowy Rok

Większość Chińczyków to wyznawcy buddyzmu, taoizmu lub konfucjanizmu. Jednak mała część, która obchodzi Boże Narodzenie, spędza je w bardzo tradycyjny sposób. W domach wieszane są ozdoby robione ręcznie z papieru. Stawiane się tzw. „evergreen tree”, czyli nasze choinki, jednak dekoruje się je uroczymi małymi lampionami i kwiatami. Wspólnym mianownikiem są papierowe łańcuchy choinkowe. Do uroczystej kolacji Chińczycy często zasiadają w gronie rodziny w pierwszy dzień Świąt, a dzień wcześniej – w Wigilię, organizują przyjęcia dla przyjaciół. W wielkich miastach jak Pekin, Szanghaj czy Hongkong można spotkać świąteczne dekoracje, choinki i światełka.

Najważniejszym, najhuczniej obchodzonym świętem w Chinach jest Nowy Rok. Nazywany także Festiwalem Wiosennym gromadzi chińskie rodziny nawet z najdalszych stron świata przy wspólnym świętowaniu. Chińczycy przygotowują wówczas wystawne potrawy, w tym tradycyjne dumplings, czyli pierożki z różnym nadzieniem, potrawy z drobiu, ryb i wieprzowiny. Na noworocznych stołach znajdują się także słodycze, orzechy oraz owoce. Podczas festiwalu całe miasta udekorowane są czerwonymi ozdobami, mającymi przynosić szczęście w Nowym Roku, a jednocześnie odganiać zło. Bardzo ważnym elementem świętowania jest wręczanie prezentów – zwłaszcza „lucky money” – pieniędzy, koniecznie dawanych w czerwonej kopercie.

Ciekawostka: Chiński Nowy Rok obchodzony jest według kalendarza księżycowego, a nie jak np. w Polsce według gregoriańskiego kalendarza opartego na ruchach Słońca.

Chiński Nowy Rok obchodzony jest na przełomie stycznia i lutego. W 2020 roku obchodzony będzie 25 stycznia, a w następnych latach:

2021 – 12 lutego,
2022 – 1 lutego,
2023 – 22 stycznia.

Każdy kolejny Chiński Nowy Rok przynosi opiekę odpowiedniego zodiakalnego opiekuna, zgodnego z kalendarzem księżycowym. Rok 2020 będzie rokiem Szczura.

Kalendarz księżycowy jest uznawany w wielu państwach azjatyckich, a Księżycowy Nowy Rok jest obchodzony m.in. w Wietnamie, Singapurze, Laosie czy w Malezji.

Tradycje bożonarodzeniowe w Anglii

Widywane w wielu filmach skarpety zawieszone na balustradzie schodów lub nad kominkiem, to jedna z angielskich świątecznych tradycji. Wieszane są w Wigilię Bożego Narodzenia dla Świętego Mikołaja lub Świątecznego Ojca tzw. „Father Christmas”. Dodatkowo, dzieci zostawiają odwiedzającemu poczęstunek – najczęściej ciasteczka i mleko lub… brandy. Często organizowane są świąteczne msze – podobnie jak nasza pasterka – odbywające się o północy, podczas których śpiewane są kolędy.

Świąteczny obiad, do którego Brytyjczycy zasiadają całą rodziną, odbywa się 25 grudnia, najczęściej późnym popołudniem. Tradycyjną potrawą bożonarodzeniową w Anglii jest pieczony indyk z nadzieniem kasztanowym lub nadziewana gęś, ewentualnie pieczeń wołowa. Na deser podawany jest świąteczny tort lub pudding – zgodnie z tradycją przygotowany z 13 składników na cześć Jezusa i jego 12 Apostołów. Przy popołudniowej herbatce Anglicy słuchają świątecznego przemówienia Królowej.

Znakiem Świąt w Anglii jest np. jemioła. Z pewnością kojarzysz przesąd, który jest pokazywany w wielu filmach, serialach czy teledyskach świątecznych związany z tą gałązką. Otóż – gdy dwoje ludzi spotka się pod jemiołą, powinni pocałować się na szczęście.

Innym świątecznym zwyczajem jest tzw. „boxing day„. W tym dniu, zgodnie z tradycją sięgającą ponad 800 lat, zbiera się i przekazuje dary (lub datki) dla najbardziej potrzebujących. Dary i puszki z datkami często otwierane są w kościołach w tym dniu i zawartość wręczana jest biednym.

Boże Narodzenie w Etiopii

W Etiopii także obowiązuje inny kalendarz niż gregoriański. Etiopczycy świętują Boże Narodzenie zgodnie z kalendarzem juliańskim – 7 stycznia. Narodziny Jezusa nazywane są inaczej Gena. W tym dniu całe rodziny wybierają się do kościoła na specjalne msze. Podobnie jak w polskiej tradycji, obowiązuje całodzienny post. Członkowie Kościoła często uczestniczą w adwentowym, trwającym 43 dni specjalnym Poście Proroków. Pozwala on na jeden wegański posiłek dziennie, zaczynając od 25 listopada, aż do święta Gena (narodzin). Kulminacyjna msza jest bardzo uroczysta. Wierni ubierają się w bawełniane, długie białe szaty, ozdobione kolorowymi pasami, noszonymi jak szal. Nie wręcza się prezentów, nie jest to część tradycji, ale dzieci najczęściej otrzymują nowe ubrania. Potrawa podawana na świątecznym stole to gulasz (wat) przygotowany z mięsa, warzyw i jajek, który je się z chlebem nazywanym injera.

Podczas świątecznego sezonu Etiopczycy rozgrywają mecze geny – gry podobnej do hokeja. Mecze odbywają są na boiskach, nie jeździ się jednak na łyżwach ani rolkach tylko biega za piłką.

Miejscem, które jest szczególnie ważne dla dziesiątek tysięcy pielgrzymów z całej Etiopii jest Lalibela. W mieście tym znajdują się bowiem niezwykłe kościoły wykute w skale ponad 800 lat temu. Gromadząca tysiące ludzi msza odbywa się przez całą noc, od zmierzchu do świtu, gdy następuje kulminacyjny moment uczczenia narodzin Chrystusa Pana.

Czy w Egipcie świętuje się Boże Narodzenie?

A owszem. Długo byłam przekonana, że państwo faraonów nie obchodzi świąt chrześcijańskich. Okazuje się jednak, że w Egipcie funkcjonuje kościół katolicki obrządku koptyjskiego. Choć większość Egipcjan to muzułmanie, to Boże Narodzenie jest świętowane przez katolicką część ludności. W obchodach świąt można zaobserwować wiele podobieństw do tradycji etiopskich. Egipcjanie narodziny Jezusa Chrystusa również obchodzą 7 stycznia. W Wigilię, czyli 6 stycznia, w kościołach odbywają się uroczyste msze połączone z występami chórów i hucznym biciem w dzwony.

Najbardziej uroczysta msza odbywa się w Katedrze Świętego Marka w Kairze. Po nabożeństwie wierni wracają do swoich domów na świąteczny posiłek, którym zwykle jest fata (lub fatta czy fattah), czyli zupa z mięsa jagnięcego i ryżu, chleba przyprawiona czosnkiem, a na deser słodkie ciasteczka ozdobione znakiem krzyża.

Hiszpańskie Boże Narodzenie

Zamiast choinki – nacimientos i Prima Aprilis w grudniu? Tak właśnie świętują Hiszpanie! Wystrojem świątecznym w domach, na podwórkach, miejskich placach czy sklepowych witrynach są szopki (nacimientos) – najczęściej ogromnych rozmiarów i z mnóstwem szczegółów związanych z nocą narodzin Jezusa.

Pasterka i wieczerza wigilijna są obchodzone podobnie jak w Polsce. Z kolei 28 grudnia to Dzień Świętych Niewiniątek (Dia de los Santos Inocentes) – czyli dzień podobny do… Prima Aprillis. Żarty i przebrania są wówczas mile widziane. Dzieci często wycinają ludziki z papieru i przyklejają je dorosłym na plecy.

W Sylwestra, w telewizji transmitowany jest obraz głównego zegara w Madrycie, wg którego cały kraj wchodzi w Nowy Rok. Hiszpanie w tym czasie zjadają… 12 kulek winogron, co ma im zapewnić szczęście i dobrobyt na najbliższe 12 miesięcy.

Równie hucznie obchodzone jest Święto Trzech Króli. W Wigilię Reyes Magos odbywają się, podobnie jak w Polsce, parady – orszak Trzech Króli kroczy ulicami miast wraz z zastępami pomocników i zwierząt.

W Hiszpanii to nie Święty Mikołaj przynosi prezenty. Robią to Trzej Królowie (Mędrcy), więc dzieci muszą poczekać na podarki aż do 6 stycznia.

Zwyczaje Świąteczne w Grecji

Pasterka, czyli msza o północy w Wigilię Bożego Narodzenia jest dla Greków równie ważna, jak dla Polaków. Potrawy świąteczne obejmują tradycyjne dania z jagnięciny i wyśmienite słodycze jak baklava, kataifi (opisane także we wpisie o Greckiej kuchni) czy christopsomo (dosłownie tłumaczony jako chleb Chrystusa).

Świąteczne dekoracje zdobią miejskie skwery i ulice, jednak oprócz choinki Grecy stawiają bardzo ważny dla nich symbol świąt – w wielu miastach widać ogromne ozdoby w formie statków, symbolizujące powrót żeglarzy do domów. Ich małe wersje stawiane są także w greckich domostwach. Prezenty przynosi Ojciec Świąt, czyli Święty Bazyl, który jest greckim odpowiednikiem Świętego Mikołaja.

Tradycje świąteczne na całym świecie potrafią być bardzo różne, dla mnie jednak mają jeden wspólny mianownik. Sprawiają, że ludzie zasiadają przy wspólnym stole z rodziną i przyjaciółmi, zapominają o kłótniach i wspólnie świętują ten wyjątkowy czas.

Znasz podobne zwyczaje z innych zakątków świata? Podziel się nimi w komentarzu 😊! A może któryś z tych zwyczajów przekonał Cię do spędzenia kolejnych świąt w innym kraju?