Oblicza kuchni katalońskiej – co zjesz w Barcelonie?  

Podróże to nie tylko zabytki, historia i architektura kraju, do którego wybieramy się na urlop, lecz także jego… smak! Dziś zabiorę Cię w kulinarną podróż po kuchni hiszpańskiej, a dokładnie – po jej regionalnej i mniej znanej odsłonie – kuchni katalońskiej. W tym wpisie zabiorę Cię na zaplecze restauracji i barów oraz do małych, domowych kuchni, w których powstają smakowite cuda. Poznaj ze mną zaskakującą i przepyszną kuchnię katalońską.

W tym wpisie przeczytasz:

• Poznaj historię lokalnej kuchni hiszpańskiej
• Składniki kuchni katalońskiej
• Typowe dania Katalonii, które musisz zjeść w Barcelonie
• Katalonia winem płynąca

Poznaj historię lokalnej kuchni hiszpańskiej 

Kuchnia katalońska należy w Hiszpanii do jednej z najbogatszych i zarazem najbardziej różnorodnych w całym kraju. Jednocześnie jest tradycyjna i nowoczesna — otwarta na wpływy z zewnątrz. Dokładnie taka, jaka jest cała Katalonia.  
Jak w każdej kuchni spotkamy w niej dania będące odzwierciedleniem przeszłości, związane z geografią regionu i lokalnymi świętami. Na jej rozwój wpłynęły stulecia historii tych ziem, panujących i pojawiających się na jej terenach ludów oraz przekazywane z pokolenia na pokolenie, umiejętności kulinarne. Kuchnia katalońska ma wpływy z Pirenejów oraz liczne powiązania z kuchnią francuską pochodzącą z obszaru Roussillon czy nawet z Włoch. Nie można zaprzeczyć, że jest ona częścią kuchni śródziemnomorskiej, jednak posiada swój własny, wyjątkowy charakter.

Jak wspmniałam, dziś w kuchni Katalonii możemy wyróżnić dwa nurty: tradycyjny oraz nowoczesny. W tym drugim prym wiedzie kuchnia molekularna i jej przedstawiciele: szefowie kuchni — Ferrán Adriá czy bracia Roca. Jednak z racji tego, że nie w każdym domu czy restauracji używa się ciekłego azotu lub innych tego typu produktów, zacznijmy od tradycyjnej kuchni Katalonii. 

Składniki kuchni katalońskiej  

Katalońska kuchnia to przede wszystkim doskonałe produkty. Wspaniałe i soczyste mięsa, świeże ryby i owoce morza oraz smaczne, kolorowe warzywa. W większości dań spotkamy pomidory, oliwę z oliwek, różne zioła i czosnek. W kuchni katalońskiej zauważymy też dużą sezonowość, dzięki której różnorodność potraw jest tak wspaniała.  
Położone na wschodzie wybrzeże, daje kuchni Katalonii takie ryby jak dorada i żabnica. Nie możemy zapomnieć owocach morza (często są to krewetki). Oprócz mięs (takich jak wieprzowina czy drób), dzięki terenom górskim i leśnym, w menu znajdziemy dziczyznę i jagnięcinę oraz ślimaki. Podkreśleniem tego wszystkiego są dania w rodzaju „mar i muntanya”, czyli morze i góry, o których wspomnę nieco później. Jesienią popularne są grzyby. To wszystko pokazuje, jak różnorodna jest kuchnia Katalonii i jak składniki przekładają się na wyjątkowy smak dań, których możesz skosztować w całym regionie. 

Typowe dania Katalonii, które musisz zjeść w Barcelonie 

Poniżej znajdziesz propozycje dań kuchni katalońskiej, których warto spróbować podczas urlopu w Barcelonie. Oczywiście jest ich znacznie więcej, jednak te wyszczególnione poniżej zasługują na szczególną uwagę, ponieważ pokazują bogactwo i różnorodność kuchni omawianego regionu. Celowo na boku pozostawiam tapas, czyli niewielkie przekąski, które odgrywają ogromną rolę w kuchni hiszpańskiej. W tym tekście chciałabym skupić się na daniach głównych i deserach.  

Katalońskie potrawy na bazie warzyw  

• Pa amb tomàquet to jedno z najbardziej tradycyjnych, prostych i znanych dań kuchni katalońskiej. Zazwyczaj są one jedzone przed posiłkiem — jako przystawka. To najłatwiejsze w przygotowaniu i najczęściej serwowane danie: chleb natarty pomidorem, z solą i dodatkiem oliwy z oliwek. Najprostsze (może i banalne), ale zawsze na stole u Katalończyków. W bogatszych wersjach pojawia się również z anchois, wędliną oraz serami. To doskonały początek każdego posiłku. 
• Calçot to odmiana zbieranej zimą cebuli typowej dla m.in. obszaru Valls w Tarragonie. Przed podaniem warzywo piecze się (bądź też jak twierdzą niektórzy — podwędza) nad ogniem, spalając zewnętrzną warstwę, a zjada się jedynie to, co w środku. Cebulce towarzyszy sos romescu (na bazie pomidorów, papryki, migdałów i czosnku). Tę pozycję, a zarazem jedno z najbardziej tradycyjnych dań, spróbujesz z końcem zimy i na początku wiosny. Jest nawet oddzielne słowo oznaczające spotkanie połączone z jedzeniem calçots, a mianowicie: calçotada. 

• Escalivada to popularna katalońska sałatka z pieczonych warzyw. W jej skład wchodzą: pieczony bakłażan, papryka, cebula i trochę oliwy z oliwek. Warzywa, po pokrojeniu podaje się na zimno lub na ciepło. Escalivada czasami robiona jest również z ziemniakami. To proste danie spotykane jest zarówno w restauracjach, jak i wielu katalońskich domach. Może pojawić się także jako tapas lub przystawka. 
• Esqueixada to sałatka, gdzie pieczonej papryce towarzyszą kawałki solonego dorsza oraz pomidor i oliwki z dodatkiem oliwy z oliwek. Kontrast smaków i prostota tego dania powodują ogromną dumę u Katalończyków.  

Z morza i lądu Katalonii – poznaj lokalne przysmaki 

• Escudella to popularna zupa, której podstawą są gotowane warzywa z mięsem. Następnie dodaje się do nich makaron, kiełbasę lub klopsiki. To podstawowe danie w każdym katalońskim domu. 
• Botifarra amb mongetes to kolejne typowe danie autentycznej kuchni katalońskiej. Botifarra to wieprzowa kiełbaska, która podawana jest z białą fasolą. Danie zdecydowanie proste, a zarazem sycące. 
• Fricandó to cienkie filety cielęce przyrządzane w sosie z grzybami. Również klasyczna pozycja w kuchni Katalonii. 
• Cargols a la llauna to ślimaki przygotowywane według prostego przepisu typowego dla obszaru Lleida. Robione są z sosem z rozmarynu, tymianku lub pieprzu. Można je podać także z papryką i chili. Zwykle podaje się je z sosem allioli. 
• Conill amb cargols to również popularne danie ze ślimakami, ale tutaj towarzyszą one królikowi. Wywar z mięsa z białym winem ułatwia przenikanie się charakterystycznych smaków królika ze ślimakami. 
• Boles de picolat to klopsiki mięsne typowe dla Roussillon i północnej Katalonii. Klopsiki robione są z mięsa wieprzowo-wołowego z marchewką, pomidorami, czosnkiem i zielonymi oliwkami. Klopsiki spotkasz w również w innych wersjach. Są smaczne i sycące. 
• Mar i muntanya. To rodzaj koncepcji dań będących połączeniem kuchni wybrzeża z kuchnią gór (wspominałam już o tym na początku), gdzie w jednym daniu mamy połączenie mięsa i ryb. Zwykle przygotowywane są one z kurczaka lub królika z krewetkami, mątwą lub samymi krewetkami. Tradycyjnie tę potrawę gotuje się w glinianym garnku. Innym typowym daniem będącym połączeniem morza z górami są klopsiki mięsne z mątwą (mandonguilles amb sepia) lub gambes amb pollastre (krewetki z kurczakiem). 
• Suquet de peix to danie najlepiej identyfikujące kuchnię Katalonii jako część kuchni śródziemnomorskiej. Moim zdaniem jest to jedna z najlepszych potraw katalońskich. Suquet de Peix to typowy gulasz z wybrzeża Morza Śródziemnego, przyrządzany z różnymi gatunakami ryb (żabnica lub morszczuk), małżami, krewetkami i sosem z dodatkiem szafranu, który nadaje koloru żółto-pomarańczowego. 
• Arròs negre oznacza dosłownie czarny ryż. Na to słynne danie kuchni katalońskiej i Costa Brava składa się ryż przygotowany z mątwą, owocami morza i czosnkiem. Ryż swój czarny kolor zawdzięcza atramentowi z mątwy. Doskonały smak podkreślany jest sosem alioli. 
• Fideuá to danie wzorowane na słynnej paelli. W tym przypadku ryż zastąpiony jest makaronem. Podstawę tego dania stanowi makaron najczęściej w kształcie krótszych, grubych nitek. Makaron gotowany jest w rybnym rosole z dodatkiem kawałków ryby i owoców morza oraz pomidorów i szafranu. 

Katalonia na słodko — desery, które skosztujesz w Barcelonie

• Crema czy też crema catalana — to bardzo słodki krem, będący kwintesencją deserów Katalonii, zwłaszcza ze względu na jego rozpoznawalność poza granicami regionu. Ten bogaty krem ma delikatną konsystencję przykrytą chrupiącą warstwą skarmelizowanego cukru. Osobiście uwielbiam ten dźwięk łamiącego się karmelu! Możesz go zamówić prawie w każdym miejscu w Katalonii, jak i poza jej granicami. Tak typowy, ale i tak dobry, że jedzony jest w całej Hiszpanii.  
• Coca to płaski placek przygotowywany nie tylko na specjalne okazje, ale również i na co dzień. Najczęściej robiony jest on z ciasta francuskiego. Coca z orzeszkami piniowymi i cukrem to słodycz, który zasmakuje każdemu łasuchowi — niezależnie od wieku. 
• Panellets to typowe katalońskie słodycze na bazie migdałów i orzeszków pinii. Można spotkać odmiany z kawą, czekoladą lub kokosem. Zwykle są sprzedawane jesienią, najczęściej w okolicach dnia Wszystkich Świętych. 
• Mel i mató jest popularnym deserem składającym się z twarogu na bazie mleka koziego (lub owczego) z dodatkiem miodu. Często towarzyszą mu orzechy lub suszone owoce. Wielu moich znajomych z tego regionu uważa, że to kwintesencja Katalonii. Prosto, a jak smacznie! 

Katalonia winem płynąca   

Katalonia to również region, w którym mówiąc o gastronomii, nie można nie wspomnieć o winach.  Mieszkańcy często do dobrego jedzenia, wybierają odpowiednie trunki, które podkreślają smak dań. Wśród odmian winogron wykorzystywanych do produkcji win znajdują się takie jak np.: Garnacha, Macabeo czy Xarel·lo.  W obrębie Katalonii jest aż 11 regionów potwierdzonego pochodzenia win. Na szczególną uwagę zasługują D.O. Penedés, D.O.C. Priorat, D.O. Alella, lub D.O. Costers del Segre. Nie można również zapomnieć o słynnych i znanych w całej Hiszpanii musujących winach pochodzących z Katalonii o nazwie cava. Kieliszek tego musującego wina pojawia się na hiszpańskich stołach na szczególne okazje.

Jak widać, kuchnia Katalonii jest bogata, różnorodna i jednocześnie zaskakująca. Jaki jest najlepszy sposób, żeby posmakować jej osobiście? Przyjedź do Katalonii, odwiedź Barcelonę, zwiedzaj, próbuj i baw się tymi smakami!