Zaledwie po nieco ponad trzech godzinach lotu z Polski znajdziesz się w małym wyspiarskim kraju nad Morzem Śródziemnym. Geograficznie znajdującego się już w Azji, choć de facto należącego do Europy. To państwo, na którego terytorium możesz spotkać dwa narody, wsłuchać się w dwa zupełnie obce języki i poznać niesamowicie różniące się od siebie kultury i religie. I to wszystko podczas jednych wakacji! Mowa o Cyprze, miejscu nazywanym wyspą Afrodyty, w którym można zakochać się już od pierwszego wejrzenia. Każdy kto choć raz odwiedził ten kraj, będzie chciał tam wrócić – do tego pięknego słońca, piaszczystych plaż, turkusowego morza i różnorodności, którą dają nam dwie części wyspy, które do dzisiaj są podzielone granicą.
W tym wpisie przeczytasz:
- Historia w pigułce – co warto wiedzieć o Cyprze?
- Cypr północny czy południowy? Czym się różnią?
- Atrakcje turystyczne Cypru – ciekawe miejsca, które musisz sprawdzić
- Zaplanuj wymarzone wakacje na Cyprze
Historia w pigułce – co warto wiedzieć o Cyprze?
Moja miłość do Cypru rozpoczęła się tak naprawdę na Erasmusie, czyli europejskim programie wymiany studenckiej. Choć studiowałam i mieszkałam tam przez prawie dwa lata, cały czas chętnie tam wracam w celach turystycznych oraz sentymentalnych…
Aby zrozumieć fenomen tej wyspy, należy wspomnieć co nieco o jej historii. Cypr od zawsze był „łakomym kąskiem” dla wielu narodów. Na przestrzeni wieków należał między innymi do: Persów, Rzymian, Arabów, Wenecjan, Turków Osmańskich i ostatecznie Anglików. To w pewien sposób wyjaśnia, dlaczego ludność jest tak wybuchową mieszanką. Zastanawiasz się pewnie jak to możliwe, że w tym samym państwie w XXI wieku wciąż funkcjonuje przejście graniczne? Jest to oczywiście związane z konfliktem grecko-tureckim, który w nieco łagodniejszej wersji występuje do dzisiaj. Powiedzmy sobie szczerze, jeśli zapytasz się Greka, którego narodu nie lubi najbardziej, odpowiedź będzie zawsze jedna i ta sama – Turków. To właśnie nie tak dawny konflikt z 1974 roku sprawił, że wyspa wygląda tak, a nie inaczej. Inwazja turecka na część grecką owiana jest pewnego rodzaju tajemnicą. I choć obecnie Cypr jest miejscem bezpiecznym, to okupacja części wyspy trwa nadal. Wspomnienie wojny sprzed ponad czterdziestu lat w umysłach moich cypryjskich przyjaciół jest wciąż żywe, świeże i budzi ogromne emocje, trudne do zrozumienia dla nas, Polaków. Wielu z moich greckich znajomych z Cypru nigdy nie przekroczyło granicy z okupowaną, północną częścią wyspy. Mimo tego, na bazie moich własnych przeżyć i obserwacji, przyznam, że pomiędzy tymi dwoma terytoriami występują ogromne różnice. Będąc tam na wakacjach, wręcz musisz je poznać i zobaczyć!
Cypr północny czy południowy? Czym się różnią?
Polityka zagraniczna
Pierwszą znaczącą różnicą między Cyprem Południowym, a Północnym jest fakt przynależności do Unii Europejskiej. Część południowa jest jej członkiem od tego samego roku co Polska, czyli 2004. Natomiast co ciekawe, część okupowana nie należy do Unii i praktycznie nie istnieje dla reszty świata. Na arenie międzynarodowej jest uznawana tylko przez jeden kraj – Turcję.
Religia
Religie występujące w obu częściach wyspy znacząco się od siebie różnią. W części południowej społeczność wyznaje prawosławie, w związku z tym znajdziesz tam mnóstwo monastyrów i wpływów greckich. Natomiast na północy, tak samo jak i w Turcji, religią wiodącą jest islam. Będąc w okupowanej części wyspy bardzo często usłyszysz nawoływanie muezzina z meczetu w celu wezwania wiernych do modlitwy.
Społeczeństwo
Mieszkańcy Cypru Południowego zawsze spoglądali w kierunku Europy, podczas gdy tych z północy zawsze bardziej interesowała sytuacja w Turcji. To jeden z głównych powodów, dla którego pomiędzy dwoma częściami wyspy, biedniejszą północą i bogatszym południem, jest taka przepaść. Wszystko z czym stykasz się na Cyprze, zależy od tego, czy mowa o Cypryjczyku z greckiej czy z tureckiej części wyspy, choć mimo wszystko, są oni do siebie bardziej podobni niż by tego sami chcieli, a oficjalnie są gotowi przyznać. Cypryjczycy są z reguły bardzo otwarci, gościnni i głośni. Mają w sobie coś z Europejczyków, ale z drugiej strony gdzieś głęboko jest w nich również zakorzeniona kultura arabska.
Podczas pobytu na Cyprze nie doświadczyłam nigdy żadnych nieprzyjemności. Jednak kobiety, w szczególności te o blond włosach – na terytorium tureckim mogą spotkać się z zaczepkami, gwizdami i „komplementami” kierowanymi w ich stronę. Zresztą na północy widać ogromne podziały między kobietami, a mężczyznami, ponieważ głównym zadaniem kobiety jest opieka nad domem i dziećmi. Z kolei w części europejskiej ta kwestia jest oczywiście zdecydowanie luźniejsza i trochę tak jak w greckim domu – niby rządzi mąż, ale tylko mu się tak wydaje.
Waluta
Na Cyprze mamy także dwie waluty: euro na południu i tureckie liry na północy. W związku z tym również ceny usług, produktów czy rozrywki, będą się od siebie różniły w zależności od regionu. W tym aspekcie wygrywa oczywiście część turecka, które jest znacząco tańsza niż grecka. Niejednokrotnie podczas spacerów, wybierałam się na północ, żeby kupić coś taniej, bądź znaleźć produkty typowo tureckie.
Kuchnia
Różnice przekładają się również na smaki kulinarne. Część północna to aromaty typowo arabskie, intensywne przyprawy i duża ilość mięsa pojawiającego się na stołach. Możesz tutaj skosztować typowej kuchni tureckiej, w której prym wiodą: kebab, köfte (czyli pikantne klopsiki), börek ze szpinakiem, serem lub mięsem, ayran (napój jogurtowy, podobny do kefiru) czy chociażby turecka herbata. Moim ulubionym deserem jest natomiast künefe, czyli tradycyjne ciasto serowe obficie posypane siekanymi pistacjami. Podawane jest z tureckimi, ciągnącymi się lodami, które rozpływają się w ustach. Definitywnie musisz spróbować tego deseru.
Natomiast południe, to już bardziej kuchnia śródziemnomorska i widoczne wpływy greckie. Największym przysmakiem tej części Cypru jest słynny ser halloumi – przypiekany na patelni bądź grillu, podawany ze świeżo pokrojonymi pomidorami i oliwą z oliwek. To potrafi połechtać podniebienie nawet najbardziej opornego łasucha. Grecy cypryjscy uwielbiają różnego rodzaju sałatki warzywne. Najczęściej podawane są z souvlą – czyli grillowanym na szpikulcu mięsie. Może to być jagnięcinia, kurczak lub wieprzowina. Popularne są także tak zwane „meze” – czyli kilkanaście różnych potraw podawanych na talerzach, od przystawek po słodycze. Cypr Południowy to także ogromna ilość różnych odmian winorośli i pysznego wina, z którego najbardziej popularnym jest commandaria – szczep bardzo słodki, wręcz deserowy. Z deserów natomiast polecam spróbowanie słodkich mini pączków loukoumades oraz baklavy, która jest spotykana zarówno w Turcji, jak i Grecji.
Atrakcje turystyczne Cypru – ciekawe miejsca, które musisz sprawdzić
Jeżeli planujesz wybrać się na wakacje na Cypr, zdecydowanie bardziej polecam podróż na terytorium europejskie. Przede wszystkim ze względu na to, że znajdziesz tam nowoczesną bazę hotelową i dolecisz samolotem do na lotniska w Pafos lub w Larnace. W części tureckiej znajdziemy tylko jedno lotnisko – Ercan. Poza tym grecka część jest generalnie chętniej odwiedzana przez turystów z całego świata. Biuro Podróży Itaka posiada w swojej ofercie kurorty zlokalizowane wyłącznie w tej części wyspy.
Stolica Cypru – Nikozja
Moim zdaniem najciekawszą atrakcją Cypru jest jego stolica – Nikozja. To właśnie tam, wpatrując się w przedzielającą miasto granicę, poczujesz to, co do 1989 roku czuło się w rozdzielonych murem berlińskim Niemczech. Nikozja, czyli ostatnia podzielona w Europie stolica, to miejsce, które w mojej opinii warto zobaczyć. Wyobraź sobie spacer główną ulicą handlową Ledra. Nowoczesne butiki, bogactwo, gwar i śpiewny język grecki. Po chwili jednak, po okazaniu dokumentu tożsamości w dwóch okienkach, wkraczasz do zupełnie innej rzeczywistości – świata kolorów, słynnych tureckich podróbek, zapachów kebaba i melodii już nieco twardszego języka tureckiego. Jest to przeżycie w pewien sposób szokujące, ponieważ okazuje się, że ta sama ulica kryje przed nami dwa zupełnie różne oblicza. Z mojej perspektywy w północnej części Nikozji znajdziesz więcej ciekawych zabytków niż w południowej. Pomimo tego, że jest ona nieco mniej urokliwa niż część grecka, to jednak w pewien sposób ten nieład nadaje jej wyjątkowego charakteru. W stolicy Cypru znajdziesz mnóstwo miejsc, które warto odwiedzić. Ze względu na ich mnogość wspomnę tylko o dwóch, które przykuły moją największą uwagę.
Büyük Han
Pierwsze z nich, które znajduje się w części tureckiej to Büyük Han, nazywany inaczej Wielkim Zajazdem. Budynek wybudowany pod koniec XVI wieku jest najlepszym przykładem architektury osmańskiej na Cyprze. Swoim wyglądem przypomina w pewien sposób fortecę. Ogromny dziedziniec, który ukazuje się od razu po przekroczeniu wejścia do budynku, świadczy o dawnej randze tego miejsca. W czasach świetności był on przeznaczony dla kupców, ich zwierząt oraz towarów. Przy Büyük Han znajduje się wiele kawiarni oraz sklepów, w których kupisz tradycyjne wyroby rzemieślnicze, ceramiczne i malarskie. Jest to miejsce pełne kolorów i wdzięku, a pamiątka tam zakupiona posłuży Ci za dekorację domu lub mieszkania.
Meczet Selimiye Camii
Drugim z moich ulubionych zabytków, który nie może Ci umknąć w Nikozji Północnej jest Selimiye Camii, czyli dawna katedra koronacyjna, a obecnie meczet. Jest to najstarszy i najznamienitszy kościół gotycki na Cyprze. Choć katedra została częściowo zniszczona przez kilkukrotnie nawiedzające wyspę trzęsienia ziemi, a potem przez najazdy Turków, to udało się ją praktycznie w całości odbudować. Po przekształceniu katedry w meczet dobudowano do budowli dwa 50-metrowe minarety, które są widoczne praktycznie z każdego miejsca w Nikozji. Wnętrze meczetu jest mroczne i w pewien sposób tajemnicze. Posadzki wyłożone są miękkim dywanem, a ogrom wnętrza może Cię zaskoczyć. Zamknij oczy i wyobraź sobie jak to miejsce zmieniało się na przełomie wieków…
Kyrenia (Girne)
Niedaleko Nikozji Północnej znajduje się miasto, które oczarowało mnie swoimi widokami. W jego okolicach znajdziesz wszystko, co jest potrzebne do szczęścia – góry, morze, plaże i urokliwa architektura. Mowa oczywiście o magicznej Kyrenii. To właśnie tam na tle portu wznosi się zamek św. Hilariona z fortyfikacjami, które przypominają o Wenecjanach, niegdyś zamieszkujących tę wyspę. To miasto położone nad wodą jest idealnym miejsclem przystanku, podczas którego możesz chłonąć zapach morza, bądź skosztować tureckich przysmaków. Urokliwe uliczki, bajeczna starówka, przepiękne jachty i żaglówki – to wszystko sprawia, że atmosfera Kyrenii jest romantyczna…
Famagusta
Ostatnim miejscem na Cyprze Północnym, które musisz obowiązkowo zahaczyć jest Famagusta. Miasto „duchów” – wymarłe i opustoszałe, a niegdyś przecież będące najbardziej turystyczną miejscowością wyspy. Tę część miasta zobaczysz tylko z oddali, z powodu granicy patrolowanej przez wojska ONZ. Melodyjne słowa towarzyszącego Ci przewodnika, otaczająca cisza i grobowa atmosfera sprawią, że obrazy dawnych lat świetności pojawią się same przed oczami. W części Famagusty przeznaczonej do zwiedzania, możesz dostrzec ogromne, średniowieczne fortyfikacje. Zostały one przebudowane w tak solidny sposób przez Wenecjan, iż wytrzymały nawet oblężenie wojsk osmańskich. Miasteczko jest urokliwe i można w nim poczuć turecki klimat…
Park Narodowy Troodos
Cypr Południowy to miejsce, w którym największe wrażenie zrobiła na mnie natura. Wyobraź sobie podróż w głąb wyspy w styczniu – góry, śnieg, drzewa iglaste i sporty zimowe. Po zimowych atrakcjach sportowych – kąpiel w morzu na wybrzeżu. Czy to możliwe? Na Cyprze jak najbardziej. Tutaj temperatury nawet zimą są stosunkowo łagodne, więc to o czym przed chwilą wspomniałam jest jak najbardziej realne. Chodzi oczywiście o góry Troodos i o park narodowy, który tam się znajduje. Sama niejednokrotnie jeździłam na Cyprze na snowboardzie, a później tego samego dnia opalałam się na pięknej plaży!
Park Narodowy na półwyspie Akamas oraz Park Narodowy Cape Greco
Polecam odwiedzić także dwa inne parki narodowe: park zlokalizowany na półwyspie Akamas i park Cape Greco. To idealne miejsca dla amatorów sportów wodnych. Akamas to jedno z najdzikszych i najbardziej zielonych miejsc na Cyprze. Do parku prowadzi wyboista droga. Piaszczyste zatoki, wąwozy, zielone wzgórza – to tylko część atrakcji, które oferuje tamtejsza natura. To tam spotkasz w wodzie pływające żółwie, zobaczysz różne ciekawe gatunki ptaków i gadów, a kolor turkusowego morza będzie pojawiał się w Twoich wspomnieniach przez długie lata.
Natomiast Cape Greco to miejsce, w którym zobaczysz klimatyczne groty, klify oraz jaskinie. Znajduje się tam charakterystyczna, urokliwa biała kapliczka. Cypryjczycy często właśnie tam podejmują decyzje o zaślubinach. To, co najbardziej utkwiło w mojej pamięci, to ten krwisto pomarańczowy zachód słońca. To idealne miejsce na romantyczny spacer z ukochaną osobą.
Zaplanuj wymarzone wakacje na Cyprze
Cypr jest tak różnorodną i ciekawą wyspą, że nie sposób abym opisała każde miejsce warte zobaczenia. Wyspę można zwiedzać na własną rękę, choć ostrzegam – ruch lewostronny i lekkomyślny sposób jazdy Cypryjczyków zdecydowanie do tego zniechęca! Zresztą, powiem szczerze – historia wyspy jest tak bogata, że warto wybrać się na wycieczki z lokalnym przewodnikiem, który chętnie opowie więcej na temat historii tego kraju.
Cypr kojarzy mi się z ciepłym klimatem, możliwościami uprawiania różnorodnych sportów i gościnnością mieszkańców. Wyobrażam sobie, że ponownie poruszam się po tej wyspie dwóch światów odkrywając ją na nowo. Cypr za każdym razem odsłania przede mną nowe tajemnice.
Daj znać w komentarzu, czy Ciebie Cypr zauroczył tak samo jak mnie.
Autorem wpisu jest Marta Vogel.