Kolorowe suknie, stukot obcasów i kastanietów, wibrująca muzyka i intensywne emocje. Flamenco to coś więcej niż taniec, to pełna pasji sztuka, która łączy muzykę, śpiew i ruch. Narodzona na południu Hiszpanii – w Andaluzji, praktykowana głównie na prowincji, gdzie przekazywano ją z pokolenia na pokolenie, obecnie jest symbolem hiszpańskiej kultury. Tak wyjątkowym, że została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Dziś zabieram Cię więc na pokaz flamenco, w niezwykłej scenerii… jaskini!
W tym wpisie przeczytasz:
- Jeśli flamenco, to tylko w jaskini w Granadzie!
- Jak wygląda występ flamenco?
- Czym jest flamenco?
- Skąd wywodzi się flamenco?
Można powiedzieć, że cała moja przygoda z turystyką rozpoczęła się właśnie w tym miejscu. W 2010 roku zacząłem pracować jako pilot wycieczek fakultatywnych, spędzając na Costa del Sol 5 kolejnych lat. Dzisiaj, po 10 latach podróży prywatnych i zawodowych po całym świecie, mogę powiedzieć jedno: im więcej miejsc odwiedzam, tym bardziej utwierdzam się w przekonaniu, że Andaluzja to idealne miejsce do tego, aby osiąść w nim na stałe. Dlatego często powracam na południe Hiszpanii. Dzięki sprzyjającemu klimatowi na wybrzeżu, bardzo otwartym i przyjaźnie nastawionym ludziom oraz dużej różnorodności geograficznej, nie sposób się tu nudzić! W tym wpisie opowiem Ci o niezwykle bogatej i pięknej kulturze oraz zwyczajach, które, mimo że znane są w całej Hiszpanii, to wywodzą się właśnie z południa.
Jeśli flamenco, to tylko w jaskini w Granadzie!
Godzina 22:00, ciasna i dosyć mocno zatłoczona jaskinia na wzgórzu Albaicín.
Mimo, że to XXI wiek, to na wzgórzach dominujących nad panoramą Granady, groty skalne cały czas wykorzystywane są przez ludzi. Służą one jako domy mieszkalne lub tak zwane tablaos de flamenco, czyli miejsca, gdzie organizowane są pokazy tej sztuki łączącej w sobie elementy tańca, śpiewu i gry na gitarze. Na ścianach zawieszone są garnki, chochle i inne przedmioty, które na co dzień częściej wykorzystuje się w kuchni, niż na występach artystycznych.
Dookoła podłużnego pomieszczenia rozstawione zostały krzesła, na których siedzą wyczekujący występu widzowie. Pośrodku usytuowana została mini scena, a w zasadzie zbity z desek podest. Siedzę pomiędzy wejściem na salę a barem, kątem oka obserwuję przygotowujących się do występu artystów. Panowie są obowiązkowo ubrani w eleganckie, czarne i mocno dopasowane garnitury. Jednak moją uwagę przyciągają przede wszystkim panie, które eksponują swoje wdzięki i kobiecość kolorowymi i mocno opinającymi talię sukniami, z falbanami na dole. W kruczoczarnych, upiętych w kok włosach, obowiązkowo wpięta jest róża. Przy barze robią oni ostatni łyk trunku, który pomoże im później w osiągnięciu stanu tak zwanego duende, czyli transu, w który często artyści wpadają podczas występu. Wszystko gotowe, można zaczynać!
Jak wygląda występ flamenco?
Na krzesłach, przy drewnianym podeście pełniącym funkcję sceny, zasiadają artyści. Są blisko, tuż obok widzów. Na scenie pośrodku jaskini pojawia się młoda dziewczyna, która powolnymi, bardzo precyzyjnymi ruchami dłoni rozpoczyna swój taniec. Zaraz obok podestu zasiada gitarzysta, który również, jakby od niechcenia, zaczyna delikatnie uderzać w struny. Towarzyszące mu kobiety i mężczyźni zaczynają śpiewać. Na początku cicho, delikatnie i powoli. Prowadzą ze sobą dialog. Później wszystko zaczyna nabierać tempa i mocy. Pod koniec śpiew zaczyna przeradzać się w krzyk, gitarzysta gra z taką pasją, że mam wrażenie, że zerwie wszystkie struny, a tańcząca kobieta zdaje się lewitować nad sceną.
Czym jest flamenco?
Flamenco, to sztuka łącząca ze sobą wirtuozerską i nierzadko improwizowaną grę na gitarze, charakterystyczny przejmujący i zawodzący śpiew oraz taniec.
Jeśli chodzi o taniec, to istotnym elementem jest praca nóg. Najlepsi tancerze potrafią wybijać rytm tak szybko, że można odnieść wrażenie, że unoszą się wręcz nad parkietem. Jako że rytm to podstawa, to dodatkowo jest on wybijany rytmicznymi klaśnięciami dłoni, bądź kastanietami.
Słowa są równie istotne jak muzyka, dlatego też najczęściej śpiewa się o tym, co dręczy duszę człowieka. Niespełniona miłość, trudy codzienności oraz inne problemy, które niesie ze sobą okrutny los, to główne inspiracje do tworzenia piosenek. Czasami jest to bardziej krzyk, niż śpiew, ale artyści wierzą, że właśnie w taki sposób można swoją duszę oczyścić: głośno wyrzucając z niej to, co złe.
Skąd wywodzi się flamenco?
Sztuka ta nierozerwalnie związana jest z Romami, którzy na Półwyspie Iberyjskim pojawili się u schyłku średniowiecza. Pierwsze wzmianki dotyczące flamenco, pochodzą dopiero z przełomu XVII i XVIII wieku, a okres największego rozwoju to druga połowa XIX wieku. Początkowo był to fenomen występujący głównie na prowincji andaluzyjskiej, później trzema głównymi ośrodkami stały się Sewilla, Kadyks i Jerez de la Frontera. Na przestrzeni lat kulturę flamenco tworzyły elementy folkloru romskiego, wpływy arabskie, północnoafrykańskie oraz tradycyjna muzyka antyczna ludów europejskich. Z czasem pojawiły się także wpływy kultury latynoamerykańskiej.
Współczesne flamenco swoją formę zawdzięcza między innymi postaci Federico Garcii Lorci – jednemu z najwybitniejszych przedstawicieli literatury hiszpańskiej XX wieku, którego twórczość przesiąknięta wręcz była folklorem andaluzyjskim. Mieszkając w Granadzie był stałym bywalcem pokazów organizowanych na wzgórzach Albaicin i Sacromonte. Obserwował, jak flamenco się zmienia, ewoluuje. Jego poezja, a zwłaszcza zbiór wierszy „Liryka pieśni głębokiej”, przyczyniła się niewątpliwie do jeszcze większego rozpropagowania tej formy sztuki.
Ogniste flamenco to duma Andaluzji, jak i całej Hiszpanii. W andaluzyjskich szkołach lekcje flamenco są częścią obowiązkowej edukacji. Przy odrobinie szczęścia możesz je zobaczyć także w spontanicznej odsłonie – na ulicy czy w parku.
Andaluzja to bez wątpienia jeden z najpiękniejszych i najbardziej fascynujących regionów Hiszpanii. Oprócz słonecznej pogody, wspaniałych krajobrazów i malowniczych miasteczek, region ten jest skarbnicą tradycji. To właśnie tutaj narodziło się flamenco. Jeśli chcesz doświadczyć prawdziwego hiszpańskiego klimatu, Andaluzja z pewnością Cię oczaruje. A może masz już swoje wspomnienia z tego miejsca? Podziel się nimi w komentarzu.
Autorem wpisu jest Marcin Pęciak.
